Tongerense Heide, Tongerense Veen en Wisselse Veen

foto: Aart Vierhout

Een van de mooiste heidevelden van de Veluwe ligt tussen Nunspeet en Epe, bij de buurtschap Tongeren.

Deze Tongerense Heide vormt met twee andere natuurgebieden een geheel: Tongerense Veen en Wisselse Veen.
Ze zijn eigendom van de Stichting Geldersch Landschap.
De terreinen rond de buurtschap Tongeren vormen een landschappelijk en ecologisch zeer waardevol geheel.

Hoog en droog ligt de Tongerense Heide, die uit een afwisseling van heide en bos bestaat. Door ondoorlatende lagen in de ondergrond zijn er ondanks de hoge ligging natte plekken en vennen, die een extra dimensie aan het landschap toevoegen.

Op de overgang met het Wisselse Veen wordt het terrein steeds natter en verandert van heide naar heischraal grasland, moeras en open water.

Meer naar het noorden, langs de Tongerense Beek, Paalbeek en Vlasbeek, heeft het landschap een kleinschaliger en cultuurlijker karakter door de opgeleide beken en de door bosjes of singels omgeven graslanden.

De Tongerense Heide is een restant van een uitgestrekt heideveld, dat waarschijnlijk gemeenschappelijk bezit was van de boeren uit de buurtschap Tongeren en later onder hen is verdeeld.
De heide maakte deel uit van het landbouwkundig systeem van de buurtschap, waarin dicht bij de boerderijen akkers en hakhoutbosjes lagen, in de nattere dalen hooilanden en de heide gebruikt werd om het vee op te weiden en om plaggen te steken.

Ook het Tongerense Veen en het Wisselse Veen maakten deel uit van dit systeem. Beide terreinen liggen in laagtes tussen uitlopers van de hoger gelegen Veluwe, waardoor water dat daar in de grond zijgt in deze veengebieden als kwelwater aan de oppervlakte komt. Zo ontstaat ook de Verloren Beek (op de foto hierboven: de oorsprong van de Verloren Beek, foto Koos Dansen)

Het Tongerense Veen ligt dicht bij de buurtschap. Hier werd dit zeer zuivere water daarom al vroeg nuttig gemaakt.
Er werden beken gegraven, zoals de Paalbeek, Vlasbeek en Dorpse beek, die het water opvingen, zodat het gebruikt kon worden om de weilanden te bevloeien, molens aan te drijven en als waswater.
Tevens werd daardoor het Tongerense Veen droger, zodat het beter geschikt werd als wei- en hooiland. Er werden percelen in gemaakt, die omgeven werden door slootjes en houtsingels.

Waar de Tongerense Heide en het Wisselse Veen aan elkaar grenzen wil Het Geldersch Landschap een zo natuurlijk mogelijk gebied ontwikkelen waar alle gradiënten van hoog en droog naar laag en nat zo optimaal mogelijk ontwikkeld zijn.
Wel is het de bedoeling dat het gebied open blijft, omdat juist in de grazige en heideachtige vegetaties de hoogste natuurpotenties voor het gebied liggen. Daarom laten ze gedeelten begrazen met een kudde Schoonebeeker schapen (foto boven, foto: Koos Dansen) en maaien ze sommige delen. Ook wordt opslag van struiken en bomen verwijderd.

In de meer noordelijk gelegen delen van het Wisselse Veen (foto boven, foto: Koos Dansen) en in het Tongerense Veen zijn ook de cultuurwaarden van belang. Hier vindt het beheer meer perceelsgewijs plaats, door maaien en/of begrazen.

© Foto's: Het Geldersch Landschap (Koos Dansen) en Aart Vierhout | Productie: Nunspeet.Net
Tekst: Het Geldersch Landschap




RECHTEN SAMENSTELLING VOORBEHOUDEN
samenstelling: gertjan van wijk

Deze site is een exclusieve productie van:
© NUNSPEET.NET